Công ty Rishi Meyers
Việc để doanh nghiệp tự tính toán và công bố giá xăng dầu dù còn có sự tranh luận, nhưng là bước đệm quan trọng để đưa xăng dầu dần vận hành theo thị trường.
Tại sao đề xuất doanh nghiệp tự quyết giá xăng dầu?
Tại hồ sơ thẩm định dự thảo nghị định về kinh doanh xăng dầu lần 3 gửi Bộ Tư pháp, Bộ Công Thương giữ quan điểm như tại bản thảo hồi tháng 4, là Nhà nước sẽ không điều hành giá bán lẻ nhiên liệu trong nước. Thay vào đó, doanh nghiệp (đầu mối, phân phối) tự tính, quyết giá bán lẻ trên cơ sở các yếu tố do Nhà nước công bố.
Cơ quan quản lý sẽ công bố giá thế giới bình quân 7 ngày một lần và một số chi phí cố định (tỉ giá ngoại tệ, thuế tiêu thụ đặc biệt, VAT, thuế nhập khẩu).
Dựa trên dữ liệu này, doanh nghiệp đầu mối sẽ cộng thêm các khoản chi phí kinh doanh, lợi nhuận định mức, để tính giá bán tối đa. Giá bán lẻ tới người tiêu dùng không được cao hơn mức tối đa này, riêng tại vùng sâu, vùng xa và hải đảo được cộng thêm 2%. Điểm mới là họ sẽ phải kê khai giá, thông báo với cơ quan quản lý để giám sát.
Bộ Công Thương cho biết, việc quy định như dự thảo thể hiện sự lắng nghe của cơ quan soạn thảo trước đề xuất của doanh nghiệp, đồng thời quan sát rất kỹ những diễn biến thị trường vào giai đoạn năm 2022 – khi cơn khủng hoảng xăng dầu diễn ra khắp thế giới và Việt Nam.
Theo đó, năm 2022, xung đột Nga – Ukraina bùng nổ tạo áp lực đè nặng với nguồn cung dầu khí toàn cầu, giá dầu thô biến động thất thường. Có lúc lên rất cao và xuống cũng rất thấp, gây áp lực rất lớn đến doanh nghiệp.
Thời điểm đó, các doanh nghiệp xăng dầu đã liên tục có kiến nghị đến cơ quan chức năng về việc Nhà nước tính giá chi phí không sát với chi phí kinh doanh thực tế của doanh nghiệp, khiến doanh nghiệp bị lỗ. Đây cũng là lý do một số cây xăng đóng cửa, người tiêu dùng phải xếp hàng dài chờ mua xăng.
Nhiều ý kiến cho rằng việc cho doanh nghiệp tự tính toán, công bố và quyết định giá bán lẻ xăng dầu có thể gây lo ngại về nguy cơ “bắt tay làm giá” giữa các doanh nghiệp; hoặc nhiều ý kiến cho rằng, doanh nghiệp tự tính toán và công bố giá.
Về vấn đề này, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh – Học viện Tài chính nhận định rằng, Nhà nước vẫn có đầy đủ công cụ để kiểm soát giá. Bởi Nghị định nêu rõ, “giá bán xăng dầu của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu trên thị trường không được vượt quá giá được tính toán theo công thức quy định tại Nghị định. Doanh nghiệp buộc “phải kê khai giá, thông báo với cơ quan quản lý để giám sát”.
Như vậy, giá xăng dầu đã có giá trần, doanh nghiệp được chủ động tính toán và công bố giá dưới mức trần đó, đồng thời phải báo cáo thường xuyên với cơ quan quản lý. Đây là công cụ để cơ quan quản lý nhà nước giữ giá xăng dầu trong tầm kiểm soát, không để doanh nghiệp tự ý công bố giá tùy tiện, gây ảnh hưởng đến đời sống người dân cũng như các chỉ số kinh tế vĩ mô.
Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý nhà nước sẽ có trách nhiệm thanh kiểm tra việc kinh doanh xăng dầu theo đúng quy định. Cơ quan, doanh nghiệp nào làm sai sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Đề nghị cho phép thương nhân đầu mối định giá bán buôn mức một
Trao đổi với Lao Động, ông Nguyễn Xuân Thắng – Giám đốc Công ty TNHH Xăng dầu Hải Âu Phát cho biết, từ hội nghị xây dựng Nghị định 83, 95 đến 80 về kinh doanh xăng dầu, dường như nội dung của các nghị định đều được xây dựng dựa trên lợi ích của doanh nghiệp đầu mối xăng dầu. Nếu để doanh nghiệp đầu mối tự quyết định giá bán lẻ thì “như hổ mọc thêm cánh”.
Điều này có thể dẫn đến những hệ lụy như doanh nghiệp bán lẻ bị chèn ép chiết khấu, bị chiếm dụng chi phí và lợi ích không được phân phối theo đúng quy định; khiến cho thị trường xăng dầu hỗn loạn, bất công và dễ đứt gãy cục bộ.
Do vậy, ông Thắng đề nghị cho phép thương nhân đầu mối định giá bán buôn mức một; cho phép thương nhân phân phối định giá bán buôn mức hai và giá bán lẻ; cho phép doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu quyết định giá bán lẻ.
“Còn trong trường hợp Nhà nước quy định giá bán lẻ, tôi đề nghị chi phí kinh doanh nội địa và lợi nhuận của cả 3 khâu là 3.000 – 5.000 đồng/lít và Nhà nước ban hành tỉ lệ phân chia 3 khâu cụ thể, rõ ràng, minh bạch bằng thông tư bổ sung thay thế cho Thông tư 103 hướng dẫn phương thức trích lập, chi sử dụng, quản lý Quỹ bình ổn giá xăng dầu, hoặc quy định cụ thể tại nghị định mới”, ông Thắng nói.
Nguồn: Laodong.vn