Công ty Rishi Meyers
Theo chuyên gia, việc thành lập sàn giao dịch kinh doanh xăng dầu sẽ giúp giảm thiểu khả năng thao túng giá.
Văn phòng Chính phủ vừa có công văn truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đề nghị Bộ Công Thương nghiên cứu việc thành lập sàn giao dịch xăng dầu.
Liên quan vấn đề này, chúng tôi có cuộc trao đổi với chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú – nguyên Phó giám đốc Sở Công Thương Hà Nội – người từng nhiều lần đề xuất với Bộ Công Thương về việc thành lập sàn giao dịch kinh doanh xăng dầu.
Thưa ông Vũ Vinh Phú, ông có thể nói rõ hơn về đề xuất thành lập sàn giao dịch kinh doanh xăng dầu?
– Để thị trường xăng dầu hoạt động một cách công khai, minh bạch, nên thành lập sàn giao dịch. Việc này sẽ tạo ra một thị trường lành mạnh; hoạt động giao dịch đúng theo nguyên lý thị trường, thuận mua vừa bán, không ai ép ai cả, ở đâu rẻ và thuận tiện thì mua.
Giá cả giao dịch bán buôn, bán lẻ do doanh nghiệp tự tính toán, lời ăn, lỗ chịu. Không còn tồn tại cơ chế xin – cho, không còn áp chiết khấu, giá trần định mức, không có giá cơ sở.
Các nước trên thế giới họ cũng đang làm và Việt Nam ta cũng đã có các sàn giao dịch như cafe, gạo, chứng khoán, hàng hóa… rất hiệu quả. Thành lập sàn giao dịch cũng giúp cơ quan quản lý được chất lượng hàng hoá, quản lý được hàng lậu, hàng lậu, hàng giả, hàng kém phẩm chất, hàng trôi nổi của xăng dầu.
Trong bối cảnh thị trường xăng dầu hiện nay vẫn còn “bóng dáng độc quyền” Nhà nước, vậy có khả thi không khi thành lập sàn giao dịch kinh doanh xăng dầu và khi thành lập sàn giao dịch cần những lưu ý gì?
– Khi thành lập sàn, cơ quan quản lý cần bỏ áp giá trần, giá sàn trong hoạt động giao dịch. Về chất lượng, giá cả, giá bán, các đơn vị kinh doanh xăng dầu phải tự chịu trách nhiệm theo quy định của pháp luật. Giá cả họ tự quyết định dựa theo biến động hàng ngày, thậm chí hàng giờ của giá thế giới.
Lúc đó, người tiêu dùng sẽ có lợi nhất, đơn vị nào giá bán tốt nhất, thái độ phục vụ tốt phù hợp với người tiêu dùng thì sẽ được lựa chọn, còn ngược lại sẽ bị người tiêu dùng quay lưng.
Doanh nghiệp tự biết phải tính toán lỗ, lãi khi kinh doanh từng giọt xăng dầu của mình theo thị trường. Họ tự phải biết làm gì để khách hàng đến với họ. Trừ những trường hợp đặc biệt liên quan đến quốc phòng – an ninh, thiên tai, địch họa hay thị trường có đột biến quá nóng thì Nhà nước mới cần can thiệp về giá.
Tóm lại, Nhà nước chỉ cần tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng, công khai, minh bạch cùng với áp dụng khoa học công nghệ kiểm tra chất lượng hàng hoá, kiểm định các thiết bị đo. Nếu phát hiện sai phạm phạt thật nặng hoặc rút giấy phép.
Ngoài ra, Nhà nước phải quản lý thật chặt, xử lý nghiêm hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, xăng dầu ngoài biển, biên giới. Nếu để những nguồn này lọt vào sẽ rất tai hại cho thị trường và người tiêu dùng.
Vậy theo ông, khi thành lập sàn thì việc dự trữ xăng dầu quốc gia sẽ phải thực hiện như thế nào?
– Theo tôi thì Nhà nước vẫn cần giữ vai trò chủ đạo rồi giao cho một đơn vị tự chủ. Khi đó, dự trữ xăng dầu Quốc gia là một doanh nghiệp Nhà nước có tư cách pháp nhân, hạch toán minh bạch.
Tuy nhiên, đơn vị này phải là một đơn vị kinh doanh đặc biệt, chứ không phải như đơn vị kinh doanh thông thường khác, bên cạnh việc kinh doanh vẫn phải thực hiện nhiệm vụ chính là đảm bảo con số dự trữ, đảm bảo an ninh năng lượng Quốc gia.
Lượng dự trữ cũng cần phải tăng lên. Theo tôi, ít nhất cũng phải đủ đáp ứng được từ 3 đến 6 tháng. Bộ Công Thương từng báo cáo ở Quốc hội là dự trữ đủ cho 7 ngày. Thế thì khi có sự cố như thiên tai, chiến tranh thì sao mà biến chuyển kịp.
Doanh nghiệp chỉ cần dự trữ theo nhu cầu thực tế của doanh nghiệp chứ không nên bắt doanh nghiệp phải đáp ứng nhu cầu về kho chứa, dự trữ như quy định hiện nay.
Ngoài ra, các doanh nghiệp phân phối chỉ cần dự trữ đúng theo nhu cầu thực tế hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp chứ không bắt buộc phải đảm bảo kho chứa, dự trữ như quy định hiện nay.
– Xin cảm ơn ông!
Nguồn: Laodong.vn